عقب رفتگی فک (رتروگناتیسم)

رتروگناتیسم چیست؟

رتروگناتیا Retrognathia یا رتروگناتیسم Retrognathism (که در متون پزشکی تحت عنوان عقب رفتگی فک پایین یا مندیبل رتروگناتیا شناخته می شود) شرایطی است که در آن فک پایین از فک بالا عقب تر قرار گرفته است و این باعث می شود ظاهر آن مانند اور بایت شدید به نظر برسد. در اکثر موارد، تفاوت بین قرار گیری فک های بالا و پایین روی یکدیگر، چندان جلب توجه نمی کند، اما وقتی فرد از نیمرخ دیده می شود کاملاً قابل تشخیص است.

علل بروز رتروگناتیسم

برخی افراد با رتروگناتیسم متولد می شوند، و در برخی دیگر مدتی بعد بوجود می آید. در صورتی که خفیف باشد، تا زمان کودکی و نوجوانی قابل تشخیص نیست. شایع ترین علل بروز رتروگناتیسم عبارتند از:

 

رتروگناتیسم یا عقب رفتگی فک

رتروگناتیسم یا عقب رفتگی فک

 

  • سندروم پیر رابین Pierre-Robin syndrome. این شرایط هم فک ها و هم زبان را تحت تأثیر قرار می دهد، و انسداد مجرای تنفسی را در پی دارد.
رتروگناتیسم یا عقب رفتگی فک

رتروگناتیسم یا عقب رفتگی فک

 

  • ماکروزومی همی فاسیال Hemifacial macrosomia. با این شرایط، یکی از طرفین پایین صورت به صورت کامل رشد نمی کند.
رتروگناتیسم یا عقب رفتگی فک

رتروگناتیسم یا عقب رفتگی فک

 

  • سندروم ناگر Nager syndrome. این شرایط نادر هم فک و هم چانه را، مانند رشد دست ها و بازوها تحت تأثیر قرار می دهد.
رتروگناتیسم یا عقب رفتگی فک

رتروگناتیسم یا عقب رفتگی فک

 

  • سندروم تریچر کولینز Treacher Collins syndrome. این شرایط روی استخوان های مختلف صورت، از جمله فک، تأثیر می گذارند.
  • جراحی برای برداشتن تومور. برداشتن تومور از منطقه دهان می تواند فک را نیز تغییر دهد و موجب بروز رتروگناتیسم شود.
  • ضربه یا شکستگی صورت. اگر کودک ضربه فیزیکی به صورت یا شکستگی آن را تجربه کند، می تواند باعث رشد نادرست فک شود.
شاید این مطلب نیز برای شما مفید باشد:
علل و درمان های دندان درد هنگام بستن دهان یا لمس آن

 

رتروگناتیسم یا عقب رفتگی فک

رتروگناتیسم یا عقب رفتگی فک

رتروگناتیسم چه مشکلاتی می تواند بوجود بیاورد؟

افرادی که رتروگناتیسم دارند، اغلب با مشکل کجی فک مواجه هستند. این می تواند غذا خوردن و خوابیدن بدون مشکل در آنها را تحت تأثیر قرار دهد. علاوه بر این، ممکن است آنها درد شدید فک را نیز تجربه کنند. نوزادانی که رتروگناتیسم دارند ممکن است در استفاده از شیشه شیر یا خوردن شیر از سینه مادر با مشکل مواجه شوند زیرا نمی توانند لب های خود را به درستی دور نوک سینه یا نوک شیشه شیر قرار دهند. کودکی که رتروگناتیسم دارد، با بزرگتر شدن، دندان های او کج می شوند. علاوه بر این، دندان ها می توانند فشرده شوند یا در محل غیر معمولی قرار بگیرند.

این قرارگیری غیر معمول دندان ها می تواند باعث شود گاز زدن و جویدن غذا دشوارتر شود. فردی که رتروگناتیسم دارد ممکن است با اختلال مفاصل فکی- گیجگاهی TMJ نیز مواجه شود. این شرایط می تواند موجب بروز درد و اسپاسم عضلانی نیز شود.

آخر اینکه، برخی افراد با این شرایط، ممکن است در تنفس نیز، مخصوصاً حین خواب، مشکل داشته باشند. زبان آنها می تواند مجرای تنفسی را مسدود نماید، که می تواند باعث بروز خر و پف یا آپنه خواب شود. آپنه خواب باعث می شود تنفس فرد در طول خواب چندین مرتبه قطع شود، در حالی که اغلب نمی دانند این اتفاق رخ می دهد.

 

رتروگناتیسم یا عقب رفتگی فک

رتروگناتیسم یا عقب رفتگی فک

 

درمان رتروگناتیسم چگونه صورت می گیرد؟

درمان عقب رفتگی فک پایین به وخامت رتروگناتیسم بستگی دارد. برخی افراد ممکن است هیچ جراحی یا هیچ نوع درمانی نیاز نداشته باشند.

شاید این مطلب نیز برای شما مفید باشد:
برفک دهان؛ علل، علائم، و درمان های آن

عقب رفتن فک در نوزادان

وقتی کودک با رتروگناتیسم متولد می شود، احتمالاً باید تحت معاینه فیزیکی قرار بگیرند که به دندانپزشک یا ارتودنتیست کمک می کند مشخص نماید چطور به بهترین شکل شرایط را درمان نماید. ابتدا قابلیت نفس کشیدن کودک در واحد مراقبت های شدید نوزادان (N/IICU) مورد ارزیابی قرار می گیرد. احتمالاً از آنها تصویر رادیوگرافی با اشعه ایکس گرفته می شود تا پزشک بتواند مشخص نماید این شرایط به چه صورت است. سپس خواب کودک مورد بررسی قرار می گیرد.

در صورتی که آپنه انسدادی خواب تشخیص داده شود، احتمالاً دپارتمان جراحی پلاستیک و ریوی مشاهده خواهند کرد که آیا کودک شرایط لازم برای “فک مطلوب” را دارد یا خیر، به این معنا که ممکن است کودک تحت جراحی قرار بگیرد تا شرایط او اصلاح شوند. در این صورت، نوزاد در حالی که هنوز در بیمارستان است ممکن است تحت جراحی قرار بگیرد. رایج ترین جراحی ها عبارتند از استئومی دو طرفه شکاف ساژیتال bilateral sagittal split ostomy  (BBSO) و استخوان سازی تحت کشش distraction osteogenesis.

جراحی استخوان سازی تحت کشش اغلب روش برگزیده و انتخابی است، زیرا جراح مجبور نیست پیوند استخوان انجام دهد یا فک را با سیم ببندد. علاوه بر این، تصور می شود بی خطرتر باشد، زیرا معمولاً خونریزی کمتری وجود دارد و خطر بروز عفونت نیز کمتر است.

استخوان سازی تحت فشار سخت افزار خاصی دارد که می تواند یا داخل دهان یا بیرون آن قرار داده شود. پس از بهبود کامل بیمار بعد از جراحی، آنها قارد خواهند بود بدون هیچ مشکلی و بهتر از قبل غذا را بجوند.

شاید این مطلب نیز برای شما مفید باشد:
ارتودنسی کودکان و ارتودنسی پیشگیری

عقب بودن فک در کودکان

وقتی رتروگناتیسم شدید نیست، ممکن است تا اوایل نوجوانی قابل توجه نباشد. در این صورت کودک می تواند با ارتودنسی درمان شود. به عنوان مثال، هدگیرهای خاصی می توانند کمک کنند فک بالا با سرعت کمتری رشد کند و به همان اندازه سرعت رشد فک پایین افزایش می یابد.

با توقف رشد فرد، در نوجوانی یا جوانی، می توان فرایند جلو آوردن هر دو فکmaxillomandibular advancement (MMA) را انجام داد. افرادی که رتروگناتیسم آنها منجر به آپنه خواب می شود نیز می توانند با دستگاه فشار جریان هوای همواره مثبت درمان شوند.

درمان رتروگناتیسم احتمالاً توسط پزشکان مختلف انجام می شود و اغلب طی مراحل مختلف پیش می رود. گرچه افرادی که رتروگناتیسم خفیف دارند ممکن است درمان نیاز نداشته باشند، اما افرادی که شرایط آنها حاد است، ممکن است درمان ارتودنسی و/ یا جراحی نیاز داشته باشند. استخوان سازی تحت فشار می تواند طول فک را 10 تا 20 میلی متر- گاهی اوقات بیشتر- افزایش دهد.

پس از جراحی، فک فرد ممکن است مقداری به سمت محل اصلی خود بازگردد. به عنوان مثال، BBSO و قرار دادن سیم روی فک بازگشت تقریباً 2 میلی متری دارند. با این حال، حتی با مقداری بازگشت، جراحی تا میزان زیادی قادر به حل مشکل است.

3.5/5 (2 نظر)
4 پاسخ
  1. رسول
    رسول گفته:

    سلام من 21 سالم هست و عقب رفتگی شدید فک پایین رو دارم و دندان هایم هم نامرتب هستند.
    دیگه واقعا از از زندگی ناامید شدم و خجالت میکشم به مهمانی بروم،چون فکر میکنم همه به من می‌خندند.
    الان من دعا میکنم که کرونا هنوز باشد،چون ماسک بهانه ای شده است برای پنهان بودن نابهنجاری فکم. ای خدا دیگه خسته شدم.
    الان نمی‌دونم با این سن آیا درمان هم میشود؟؟؟

    پاسخ
  2. Sara
    Sara گفته:

    سلام ببخشید من نوزاد چهار ماهه دارم که هردو فکش عقب هست و خودم به عینه متوجه میشم وحتی وقتی لب بالاشو بالا میگیرم میخام لثه های بالاشو نگاه کنم معلوم خیلی عقبن و درضمن بسیار دهن کوچولویی داره میگم شاید به دلیل کوچک بودن فک هاشه حالا سوالم اینه ایا چند سالگی میشه درمان کرد این مشکل رو و ایا ممکن هس دهنش بزرگتر بشه با بزرگتر کردن فک ها؟

    پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *