مراحل ارتودنسي

هنگامى كه درمانى را شروع مى كنيد،بهتر است در مورد آن اطلاعات كافى جمع آورى كرده باشيد تا از مسير كار و شرايط موجود آگاهى داشته باشيد. از جمله درمانهاى دندانپزشكى كه ضرورت آشنايى با مراحل كار بيشتر به نظر مى رسد،درمان ارتودنسي است. ارتودنسي درمانى است كه معمولا زمانى طولانى براى تكميل آن مورد نياز است و آشنايى با مراحل ارتودنسى دندان موجب مى شود مراجعه كننده ديد كافى در طول دوره درمان ارتودنسي داشته باشد. در مقاله پيش رو سعى خواهيم كرد خلاصه اى از مراحل ارتودنسي را در درمانهاى مختلف ارتودنسي توضيح دهيم…

مراحل ارتودنسي

انواع ارتودنسي

ارتودنسي انواع مختلفى دارد و نمى توان يك الگو را براى مراحل ارتودنسي درمانهاى مختلف تجويز كرد. براى اينكه بصورت مجزا بتوانيم مراحل هر يك از انواع ارتودنسي را توضيح دهيم سعى كرديم كه موضوع را بصورت طبقه بندى ارائه دهيم.

به طور كلى ارتودنسي به سه بخش مهم ارتودنسي كودكان،ارتودنسي نوجوانان و بزرگسالان و ارتودنسي جراحى فك تقسيم مى شود.

ارتودنسي كودكان (يا ارتودنسي اطفال) به آن دسته از درمانهاى ارتودنسي اطلاق مى شود كه زمينه پيشگيرى دارند و هدف از انجام آنها جلوگيرى از وقوع مشكلات ارتودنسي در سنين بالاتر مى باشد. اين نوع ارتودنسي عموما توسط پلاك هاى متحرك و دستگاه هاى خارج دهانى ارتودنسي صورت مى پذيرد.

با افزايش سن و بالغ شدن افراد،دندانهاى دايمى فرد نيز تكميل مى شوند و ازين پس آنچه كه بيشتر مورد درخواست خواهد بود ارتودنسي دندان ها مى باشد. ارتودنسي دندان عموما توسط ارتودنسي ثابت انجام مى شود.

هنگامى كه مشكل فرد بيشتر ناهنجارى فكى باشد تا مشكل دندانى و ميزان شدت ناهنجارى نيز زياد باشد،بايستى تا اتمام رشد فرد صبر كنيم تا به كمك جراحى فك،رابطه فكى وى را متناسب كنيم. در اين نوع درمان كه دراصطلاح ارتوسرجرى يا جراحى ارتوگناتيك ناميده مى شود،تركيبى از ارتودنسي و عمل فك انجام مى شود.

مراحل ارتودنسي

مراحل ارتودنسي

در تمام انواع ارتودنسي لازم است كه فرد براى مشاوره نزد دكتر ارتودنسي متخصص مراجعه كند و پس از انتخاب متخصص ارتودنسي مورد نظر خود ، عكسهاى ارتودنسي را تهيه نمايد. پس از رفع پوسيدگى هاى احتمالى دندانها و انجام جرمگيرى دندان (در صورت نياز) جلسه شروع به كار ارتودنسي براى فرد در نظر گرفته مى شود و ازين جلسه درمان ارتودنسي وى آغاز مى گردد.

مراحل ارتودنسي

مراحل ارتودنسي متحرك

ارتودنسي متحرك معمولا در سنين پايين انجام مى شود و ناهنجارى هاى خاصى را دربرمى گيرد. در جلسه شروع به كار ارتودنسي متحرك ابتدا قالبگيرى ارتودنسي انجام مى شود. قالب ارتودنسي سپس به لابراتوار ارتودنسي ارسال مى شود تا ابتدا كست (مدل گچى) دندانهاى بيمار تهيه شود و روى همين مدل گچى پلاك متحرك ساخته شود. پس از ساخت پلاك متحرك،اين وسيله براى تحويل به بيمار به كلينيك ارتودنسي برگردانده مى شود. در جلسه تحويل پلاك متحرك ابتدا متخصص ارتودنسي نشستن وسيله را چك مى نمايد و پس از آن نحوه استفاده از پلاك متحرك به بيمار توضيح داده مى شود. آموزش نحوه گذاشتن و برداشتن پلاك متحرك اهميت زيادى دارد. اينكه كودك چه مواقعى مى تواند پلاك را از دهان خود خارج كند بايستى توضيح داده شود و در انتها اهميت نحوه شستشو دادن و بهداشتى نگه داشتن وسيله نيز بايد گوشزد شود. در انتهاى جلسه نيز معمولا يك جاپلاكى به بيمار تحويل مى شود تا در مواقعى كه از پلاك استفاده نمى كند آنرا گم نكند. جلسات ويزيت ماهيانه نيز براى چك آپ پلاك متحرك در نظر گرفته مى شوند.

مراحل ارتودنسي

مراحل ارتودنسي ثابت

اولين جلسه ارتودنسي ثابت،جلسه باندينگ نام دارد. در اين جلسه براكت هاى ارتودنسي براى بيمار چسبانده مى شود. مراحل چسباندن براكت ها به اين شكل مى باشد كه ابتدا با برس، سطح دندانهاى بيمار بخوبى تميز مى شوند. سپس مايعى به نام اچ روى دندانها قرار داده مى شود تا سطح دندان آماده چسباندن براكت شود.

پس از آماده سازى سطح،چسب به پشت براكت ها زده شده و روى دندان قرار داده مى شود. برخى از اين چسب هاى ارتودنسي با نور سفت مى شوند و برخى ديگر به صورت شيميايى سفت مى شوند. پس از اتمام چسباندن براكت ها به فرد فرصت داده مى شود تا مرحله بعدى انجام شود.

پروسه باندينگ يا چسباندن براكت ها اصلا پروسه استرس زايى نيست و كوچكترين دردى براى بيمار ندارد.

پس از سفت شدن براكت ها،سيم ارتودنسي در داخل براكت ها قرار داده مى شود و دور آن اورينگ هاى پلاستيكى انداخته مى شود تا سيم داخل براكت قرار گيرد. اين اورينگ ها رنگ هاى مختلف دارند و از آن به ارتودنسي رنگى ياد مى شود. تعويض رنگ اين براكت ها در هر جلسه ارتودنسي،از جذابيت هاى ارتودنسي در بين نوجوانان مى باشد. با قرارگيرى سيم درون براكت،درمان ارتودنسي فرد شروع مى شود. معمولا چند ساعت بعد ازينكه سيم داخل براكت ها قرار داده شد،درد ارتودنسي آغاز مى شود. درد ارتودنسي با درد دندانپزشكى كه ماهيتى تيز و زق زق كننده دارد متفاوت است و بيشتر به فشار به دندان ها شباهت دارد تا درد دندانى. ميزان اين درد نيز از فردى به فرد ديگر متفاوت است و طول دوره آن نيز نامعين است. براى تسكين درد ارتودنسي مى توانيد از مسكن استفاده نماييد.

معمولا جلسات ويزيت ارتودنسي بصورت ماهيانه تنظيم مى شود مگر اينكه مشكل خاصى رخ دهد. برخى متخصصين ارتودنسي ابتدا يك فك را ارتودنسي مى كنند و چند جلسه بعد ارتودنسي فك مقابل را انجام مى دهند؛در حاليكه برخى ديگر از ارتودنتيستها ارتودنسي هر دو فك بالا و پايين را بصورت توامان شروع مى كنند.

اگر ارتودنسي شامل كشيدن دندان باشد ،زمان كشيدن دندانها بسته به سليقه متخصص ارتودنسي دارد؛ هم مى توان قبل از شروع كار ارتودنسي دندانها را كشيد وهم مى توان چند جلسه بعد از شروع درمان آنها را كشيد. پس از كشيدن احتمالى دندانها در ارتودنسي،فضاى دندان كشيده شده به تدريج و با حركت دندانها به فضاى خالى پر مى شود. مرحله نهايى درمان شامل روى هم نشاندن قوسهاى دندانى دو فك مى باشد. در اين مرحله دندانهاى هر دو فك در قوس خود مرتب شده اند ولى بخوبى روى هم نمى نشينند. كش هاى ارتودنسي ابزارهاى مخصوص متخصص ارتودنسي براى نشاندن قوس هاى دندانى روى يكديگر مى باشند.  متخصص ارتودنسي،نحوه انداختن كش هاى ارتودنسي را به شما آموزش مى دهد. الاستيك هاى ارتودنسي در جلسات مختلف در الگوهاى متفاوتى انداخته مى شوند تا سرانجام دندانهاى دو فك بالا و پايين روى هم قرار گيرند.

پس ازينكه اين مرحله از ارتودنسي نيز با موفقيت به پايان رسيد نوبت به درآوردن براكت هاى ارتودنسي مى رسد. جلسه درآوردن براكت ها به جلسه ديباندينگ معروف است. اين جلسه نيز استرس زا نيست و درآوردن براكت ها درد چندانى ندارد. پس ازينكه براكت ها خارج شدند،چسب هاى روى دندانها نيز تميز مى شوند. پس ازينكه چسب هاى ارتودنسي روى دندانها به خوبى تميز شدند،از فك مورد نظر قالب گيرى مى شود تا نگهدارنده ارتودنسي (ريتينر) براى بيمار ساخته شود. البته در برخى موارد در پشت دندانها نگهدارنده ثابت ارتودنسي (فيكس ريتينر) چسبانده مى شود.

مراحل ارتودنسي و جراحی فک

مراحل ارتودنسي جراحى فك (ارتودنسي و عمل فك)

گاهى اوقات پيش مى آيد مراجعين براى حل ناهنجارى هاى فكى خود به متخصص ارتودنسي مراجعه مى كنند و از وى مى شنوند كه با ارتودنسي تنها نمى توان برايشان كارى كرد و نيازمند جراحى فك  (در كنار ارتودنسي) مى باشند. واقعيت امر اين است كه براكت هاى ارتودنسي روى دندانها چسبانده مى شوند و تنها توانايى جابجا كردن دندانها را دارند و در صورتى كه مشكل فرد دندانها نباشد،ارتودنسي دندان به تنهايى نمى تواند كمك كننده باشد. هنگامى مى توان از مرتب كردن دندانها زيبايى دندان را بدست آورد كه دندانهاى مرتب شده بخوبى روى هم بنشينند. اگر اساس مشكل فكى باشد،مرتب كردن دندانها زيبايى آفرين نخواهد بود چرا كه دندانهاى منظم شده  ولى قرار گرفته روى قاعده فكى نامناسب نمى توانند روى هم بخوبى بنشينند. قسمت اعظم زيبايى دندانها ناشى از روى هم نشستن مناسب آنها مى باشد.

مراحل ارتودنسي و جراحی فک

ارتودنسي قبل از جراحى فك

در مواردى كه روابط فكى نياز به تغيير داشته باشند نيز بايستى ارتودنسي انجام شود تا متخصص ارتودنسي روابط فكى را توسط روابط دندانى تنظيم كند و با اين كار به جراح فك و صورت نشان دهد كه عمل فك چند ميلى متر و در چه جهاتى بايد انجام شود. گاهى در ارتودنسي قبل از جراحى فك نيز نيازمند كشيدن دندانها خواهيم بود كه اين موضوع نيز تعجبى ندارد اما موضوعى كه بايستى در همان ابتداى كار ارتودنسي قطعى شود توافق جراح فك و متخصص ارتودنسي بر روى طرح درمان ارتوسرجرى  (ارتودنسي وجراحى فك) مى باشد. آنچه در ارتودنسي قبل از جراحى فك انجام مى شود بر مبناى توافقى است كه جراح فك و متخصص ارتودنسي روى طرح درمان جراحى ارتوگناتيك (عمل فك)  داشته اند. بيمار جراحى فك نيز بايستى از همان ابتدا بداند كه تمام اين مسير بر مبناى انجام جراحى فك تنظيم مى شود و امكان انصرااف از جراحى فك،پس از شروع ارتودنسي قبل از جراحى وجود ندارد.

مراحل ارتودنسي و جراحی فک

مراحل جراحى فك

هنگامى كه جراح فك و ارتودنتيست به توافق رسيدند كه ارتودنسي قبل از جراحى فك به مرحله اى رسيده است كه مى توان جراحى فك را انجام داد،جراح فك از متخصص ارتودنسي مى خواهد كه هوك هاى سرجيكال (قلاب هايى كه از آنها براى انداختن كش ارتودنسي استفاده مى شود) را روى سيمهاى ارتودنسي بيمار نصب نمايد. بيمار به اتاق عمل برده مى شود و پس از انجام جراحى فك يكى دوروز در بيمارستان بسترى مى شود تا وضعيت وى نرمال شود. پس از مرخصى از بيمارستان دوران نقاهت جراحى فك آغاز مى شود.

مراحل ارتودنسي و جراحی فک

دوران نقاهت جراحى فك

پس از عمل فك،خونابه هايى ممكن است در دهان بيمار جمع شود كه اگر شدت آن زياد نباشد نگران كننده نيست. كبودى روى پوست نيز زياد رخ مى دهد و مربوط به عبور خون به فضاهاى پوستى مى باشد و نگران كننده نيست. براى خشكى دور لب معمولا جراح فك كرم هايى را تجويز مى كند كه بايستى در طول روز بصورت موضعى استفاده شود. روزهاى اول جويدن غذاها براى بيمار دشوار است و بيمار معمولا از غذاهاى آبكى و له شده توسط نى تغذيه مى كند. در هنگام غذاخوردن نيز بايستى كش هاى ارتودنسي در دهان بيمار باشند تا موقعيت فك منحرف نشود. با پيشرفت تكنيك هاى جراحى فك،دوران نقاهت عمل فك معمولا يك هفته طول مى كشد.

ارتودنسي پس از جراحى فك

هدف از ادامه دادن ارتودنسي پس از جراحى فك رفع اشكلات جزيى و تثبيت روابط نهايى فكين و دندانها مى باشد. اين دوره معمولا حدود ٩ماه به طول مى انجامد .  پس از آنكه موقعيت نهايى دندانها حاصل شد نوبت به درآورن براكت ها مى رسد. در اين نوع ارتودنسي نيز مانند ساير انواع ارتودنسي،پس از خارج كردن وسايل ارتودنسي،نگهدارنده ارتودنسي (ريتينر) به بيمار تحويل مى شود. جهت مشاهده عکس بیماران درمان شده با روش های ارتودنسی و جراحی فک به بخش نمونه های درمانی در سایت سر بزنید