عادات دهانی و ارتودنسی

عادات دهانی یکی از عوامل ایجاد کننده ناهنجاری های دندانی_فکی ومشکلات ارتودنسی می باشند. بطور کلی  یک دسته عادات دهانی وجود دارند که منجر به مال اکلوژن (یا همان نامرتبی دندانها) می شوند. اثر عادات دهانی مانند تنفس دهانی، مکیدن انگشت، و تانگ تراست (فشردن زبان پشت دندان ها) شناخته شده و تایید شده می باشد؛ اما یک سری عادات دهانی نیز وجود دارند که در عام جامعه به اثرگذاری روی دهان و دندان معروفند و قصد داریم در این مقاله اثر این عادات بر ایجاد مشکلات ارتودنسی را بررسی نماییم…

عادت جویدن اشیاء

عادت جویدن اشیاء شامل موارد زیر هستند:

عادات دهانی و ارتودنسی

جویدن ناخن

در این عادت بد دهانی، فشار وارد شده از سوی ناخن به دندان های جلو می تواند موجب جابجایی آنها شود. البته عادت جویدن ناخن در کودکانی بیشتر اتفاق می افتد که قبلاً عادت جویدن انگشت داشته اند. اثبات نشده است که جویدن ناخن در بالا بودن سطح استرس و اضطراب، تقلید از یکی از اعضای خانواده، وراثت، تبدیل عادت مکیدن انگشت به جویدن ناخن ریشه داشته باشد. در برخی موارد، این عادات می توانند موجب ساییدگی سطح بالای دندان های جلوی فک پایین شوند.عادت جویدن ناخن در صورتی می تواند منجر به مشکل ارتودنسی شود که طول زمان آن در شبانه روز حداقل ۴ساعت باشد.

عادات دهانی و ارتودنسی

جویدن اشیاء از روی عادت

جویدن اشیائی مانند مداد و خودکار و امثال آنها در دراز مدت می تواند آسیب های مخربی مانند آسیبی که جویدن ناخن به دندان ها وارد می کند در پی داشته باشد.معمولا” این عادت نمی تواند منجر به مشکل ارتودنسی شود.

عادات دهانی و ارتودنسی

براکسیسم یا دندان قروچه

براکسیسم یا فشردن دندان ها روی یکدیگر عادت بدی است که طی آن فرد دندان های فک بالا و پایین خود روی هم فشار می دهد. این عادت می تواند در کودکان و بزرگسالان مشاهده شود. معمولاً این عادت شب هنگام، در طول خواب انجام می شود، به همین دلیل فرد متوجه نمی شود این عادت بد را دارد. این عادت در زنان بیشتر از مردان وجود دارد. این عادت در کودکان بیشتر زمانی مشاهده می شود که دندان های آنها در حال رشد هستند و در افراد بزرگسال معمولاً در نتیجه مال اکلوژن (ارتباط بد بین دندان های فک بالا و پایین)، استرس، عصبانیت، درد یا شکست روحی بوجود می آید.

براکسیسم می تواند موجب ساییدگی (خوردگی) سطح دندان های هر دو فک شود. این اتفاق هم برای دندان های شیری و هم دندان های دائمی رخ می دهد. لایه مینای دندان (بیرونی ترین لایه دندان) که از سطح دندان محافظت می کند از بین می رود، به همین دلیل دندان درد خواهد داشت. تداوم این عادت در دراز مدت می تواند موجب آسیب به بافت پریودنتال (بافتی که از دندان ها محافظت می کند)، مال اکلوژن، شکسته شدن دندان در نتیجه فشار زیاد، و اختلالات در مفصل فکی- گیجگاهی (مفصلی که فک پایین را به استخوان های سر متصل می کند) شود.

برای درمان این موارد، دندانپزشک ابزار خاصی خواهد ساخت که به طور ویژه مطابق دندان های بیمار طراحی و ساخته شده است. این ابزار “محافظ شبانه” نامیده می شود و شبها حین خواب استفاده می شود. این ابزار لایه محافظی بین دندان های فک بالا و پایین ایجاد می کند به همین دلیل روی همدیگر فرو می روند اما برخورد ندارند. استفاده از این ابزار مانع آسیب بیشتر به دندان ها خواهد شد و به بیمار کمک می کند این عادت را ترک کند. وقتی اصلی ترین علت براکسیسم مورد توجه قرار می گیرد، مشورت با یک روانشناس می تواند به ترک این عادت بد کمک کند.

عادات دهانی و ارتودنسی

مکیدن لب

مکیدن لب یکی از عادات غیر عادی است که به طور مداوم و به صورت ارادی یا غیر ارادی انجام می شود. این عادت عموماً روی لب پایین انجام می شود و معمولاً منجر به بروز عادات بد دیگر مانند بیرون آوردن زبان می شود. وجود عادات بد دهانی در کودکان بالای 3 سال دیگر طبیعی تلقی نمی شوند. عادت مکیدن لب در مقایسه با دیگر عادات بسیار نادر است، اما عادات مکیدن غیر عادی، به هر شکلی که باشد، چون زمان کمی دارد،معمولا” نمی تواند موجب بروز مال اکلوژن شود.

گفته می شود که علت بروز عادت مکیدن لب در افراد می تواند عوامل محیطی و فیزیولوژیکال باشند. برخی محققان گزارش داده اند که عادت مکیدن لب در حفره دهان به شکل اورجت ، اپن بایت، و نیز کراس بایت قدامی و خلفی نمود ظاهری پیدا خواهد کرد.مکیدن اغلب فعالیتی جبرانی است که در اورجت و دشواری در بستن لب ها حین بلع ریشه دارد.

عادات دهانی و ارتودنسی

عادت جویدن لب

جویدن لب عادتی است که دائماً روی لب پایین انجام می شود. اگر این عادت شدید باشد،ممکن است موجب شود دندان های فک بالا به شکل غیر عادی رو به جلو منحرف شوند. بعلاوه، دندان های فک پایین رو به سطح زبانی و دندان های فک بالا رو به جلو جابجا خواهند شد. نتیجه جویدن لب پایین برآمدگی دندان های جلوی فک بالا، عقب رفتگی دندان های جلوی فک پایین، التهاب بافت نرم و اپن بایت قدامی خواهد بود.

سخن پایانی

عادات بد کودک فعالیت ها و حرکات مخربی هستند که اگر پیوسته انجام  شوند،منجر به مشکل ارتودنسی می شوند. این عادات یکی از عوامل محیطی هستند که موجب بروز مال اکلوژن و مشکلاتی در ناحیه دهان می شوند، از جمله خشکی دهان، موکوسل mucocel  (تورم ناشی از تجمع بزاق در یک ناحیه صدمه دیده و یا انسداد یافته مجاری غدد بزاقی فرعی)، شقاق گوشه لب perleche، و استوماتیت stomatitis (التهاب فراگیر دهان شامل مخاط دهان، لب‌ها، زبان و کام). عادات بد متعددی وجود دارند، از جمله تنفس از راه دهان، فشردن زبان پشت دندان ها، جویدن انگشت، مکیدن انگشت، مکیدن لب.

وارد آمدن فشار شدید و مداوم به مفاصل در نتیجه عادات بد دهانی می تواند باعث ساییدگی دیسک (دیسک مفصلی) و جابجایی condilus شود. در چنین شرایطی، حرکت باز و بسته شدن دهان موجب حرکت رو به جلوی condilus و فشرده شدن دیسک جلوی آن می شود. در صورتی که این اتفاق مدام تکرار شود، condilus از دیسک عبور می کند و به استخوان برخورد می کند که موجب بروز صدای کلیک می شود. این اتفاق می تواند در حرکت مخالف آن نیز اتفاق بیفتد. اغلب این صدا با درد همراه نیست به همین دلیل بیمار متوجه نمی شود که این صدا نشانه اختلال فکی- گیجگاهی است