چرا دندان های انسان ها به تدریج کج شدند؟

داشتن دندان های صاف و منظم در جامعه امروزی جذاب تلقی می شود. با این حال، شواهد باستان شناسی نشان می دهند که شکارچیان ماقبل تاریخ اغلب دندان های فشرده، روی هم و کج داشته اند. دندان های نامرتب به طور طبیعی در طول تکامل انسان یک هنجار بود. این باعث بوجود آمدن یک پرسش گیج کننده می شود – چرا در وهله اول در انسان ها دندان های کج ایجاد شدند؟ چندین نظریه جالب توسط انسان شناسان ارائه شده است.

نظریه هایی که تکامل دندان های کج را توضیح می  دهند

کوچک شدن اندازه فک

یکی از تئوری هایی که به خوبی ثابت شده است این است که رفتن تدریجی به سمت یک رژیم غذایی نرم و فرآوری شده منجر به کاهش رشد و اندازه فک در طی هزاران سال شد.

شکارچیان دوره پارینه سنگی غذاهای بسیار فیبری و سفت مصرف می کردند که به نیروی جویدن و گاز گرفتن زیادی نیاز داشت. فک و جمجمه آنها باید به اندازه کافی بزرگ و قوی باشد تا ماهیچه های قدرتمند برای جویدن را در خود جای دهند.

از حدود 15000 تا 10000 سال پیش، فرهنگ های کشاورزی اولیه غذاهای وحشی را با فرنی، نان و سوپ تکمیل می کردند. جویدن کمتر نیاز بود و امکان کوچک تر شدن را برای فک ها فراهم می کرد.

اما در حالی که استخوان های فک در اثر تغییرات تکاملی کوچک می شوند، اندازه دندان ها به نسبت کاهش نمی یابد. این عدم تطابق بین اندازه فک و دندان، فضای کافی را برای تراز مناسب دندان ها باقی نمی گذارد.

نظریه هایی که تکامل دندان های کج را توضیح می دهند

عوامل ژنتیکی و رشدی

علاوه بر رژیم غذایی، به احتمال زیاد برخی از تأثیرات ژنتیکی و اپی ژنتیکی با کج شدن دندان ها ارتباط داشتند:

• مطالعات ژن هایی که غضروف فک جنینی و رشد استخوان را کنترل می کنند، انواع مرتبط با فک های کوچک تر و فشردگی را شناسایی کرده اند.
• ژن RUNX2 که در رشد جمجمه و دندان دخیل است، در مقایسه با هومینین های منقرض شده، نشانه هایی از انتخاب را در انسان مدرن نشان می دهد. تغییرات در این ژن ممکن است بر اندازه فک تأثیر بگذارد.
• عوامل اپی ژنتیکی که توسط رژیم غذایی در اوایل دوران کودکی فعال می شوند می توانند روی رشد فک و منحرف شدن دندان ها تأثیر بگذارند. غذای نرم می تواند از نظر ژنتیکی وسیع شدن فک را کاهش دهد.
• عدم تقارن دندانی ناشی از اختلالات رشد نیز می تواند دندان ها را از موقعیت طبیعی خود خارج کند.

معاوضه های تکاملی

با تکامل و بزرگ تر شدن مغزها در هومو ساپینس، اندازه ماگزیلا (فک بالا) محدود شد. این باعث کاهش فضای موجود برای تراز مناسب دندان های فک بالا شد. محققان استدلال می کنند که چنین مبادلاتی در تکامل شایع هستند.

• با سه برابر شدن اندازه مغز نسبت به تکامل انسان، جمجمه ها بزرگ تر شدند. ماگزیلا نمی تواند آنقدر به جلو منبسط شود و فضای دندان های فک بالا را بگیرد می کند.
• ژن های مرتبط با رشد گفتار، نواحی قشری زبان را گسترش دادند. اما این ممکن است قسمت هایی از مغز را سرکوب کرده باشد که اندازه های فک و صورت را هماهنگ می کنند، و تراز ایده ال دندانی را مختل کند.
• به طور مشابه، همانطور که انتخاب روی ژن های عضلات، اندام ها و ابروها عمل می کرد، نسبت های دندانی به خطر افتادند. نامرتبی دندان ها نتیجه ناخواسته بود.

شواهد فسیلی دندان های کج

سوابق فسیلی شواهد زیادی ارائه می دهند که انسان های ماقبل تاریخ معمولاً دندان های کج داشتند:

• در مطالعه ای که در سال 2006 روی 146 جمجمه از هر دوره تکامل انسان انجام شد، بررسی کنندگان در تمام دوره های زمانی نرخ های یکنواختی از مال اکلوژن را یافتند. دندان های فشرده و روی هم قرار گرفته کاملاً عدی بودند و نه استثناء.
• در نمونه ای با قدمت 6/1 میلیون سال از کنیا، ردیف های دندانی نامرتب بوده و دندان ها به طور نامناسب فاصله دارند. این قبل از تکامل هومو ساپینس است که نشان می دهد هومینین های باستانی نیز دندان های کج داشته اند.
• سی تی اسکن جمجمه های دست نخورده نئاندرتال ها به طور مداوم دندان های به شدت فشرده، چرخیده و جابجا شده را نشان می دهد. فک های نزدیک آنها نمی توانست به درستی همه دندان ها را درون خود جای دهد.
• انسان شناسان مؤسسه ماکس پلانک تجزیه و تحلیل سه بعدی فک ها و دندان های 400 فسیل هومو ساپینس اولیه را در مناطق و دوره های زمانی مختلف انجام دادند. نتایج، شیوع بالای ناهماهنگی دندانی را تأیید کرند.

فواید دندان های کج

انتخاب طبیعی به نفع صفاتی است که شانس بقا را افزایش می دهند. در حالی که دندان های کج امروزه مشکل ساز هستند، ممکن است مزایای انتخابی خاصی داشته باشند:

• ظرفیت پشتیبان: داشتن دندان های بیش از حد چرخیده، ظرفیت جویدن پشتیبان را در صورت آسیب دیدن یا از دست دادن دندان افزایش می دهد.
• حمایت ساختاری: تماس های نامنظم بین دندان های خاص با توزیع کشش ها، ممکن است تقویت ساختاری اضافی برای جمجمه ایجاد کرده باشد.
• میکروبیوم دهانی: شیارهای دندان های کج حاوی میکروب های مختلفی هستند. برخی از اینها می توانستند انسان های اولیه را در برابر پاتوژن ها و سموم محافظت کنند.
• خطر آسیب: جالب توجه است که داشتن دندان های نامنظم ممکن است خطر شکستگی های تروماتیک فک در اثر زمین خوردن یا ضربه را کاهش دهد. تماس های غیر عادی نقاط فشرده سازی برای جذب ضربه ها را فراهم می کردند.

فواید دندان های کج

بدتر شدن فشردگی دندان ها

نرخ کجی دندان ها با انقلاب کشاورزی و نوسازی افزایش یافت:

• امروزه حدود 17 درصد از افراد بزرگسال به دلیل کمبود فضا، دندان عقل نهفته دارند. اما شکارچیان کمتر از 2 درصد موارد دندان عقل نهفته را داشتند.
• بر اساس مطالعات مردم شناسی، میزان تراکم دندان ها از 8 تا 10 درصد در دوران پیش از صنعت به 16 تا20 درصد در جمعیت های صنعتی دو برابر شد.
• جوامع روستایی معاصر که غذاهای سنتی سفت تر مصرف می کنند، تنها 2 تا 6 درصد مال اکلوژن دارند. گروه های شهری دارای نرخ ناهماهنگی 12 تا 25 درصد هستند.
• تسریع رشد دندان به دلیل غذاهای نرم بسیار فرآوری شده نیز باعث کج شدن دندان ها می شود. دندان ها قبل از رشد کامل فک ها خیلی سریع رشد می کنند.

درمان های اصلاحی

گرچه دندان های کج به طور طبیعی در انسان شایع هستند، اما می تواند مشکلاتی را در عملکرد بایت، گفتار و بهداشت ایجاد کند. بنابراین اغلب درمان های ارتودنسی نیاز هستند:

• بریس ها از نیروهای اعمال شده برای حرکت تدریجی دندان ها به تراز مناسب در طول ماه ها یا سال ها استفاده می کنند. تنظیمات منظم، فشار ثابت را حفظ می کند.
• الاینرهای شفاف مانند اینویزیلاین تری های پلاستیکی متحرکی هستند که متناسب با دندان ها طراحی شده اند. هر الاینر دندان ها را کمی حرکت می دهد و هر 1 تا 2 هفته یک مرتبه تعویض می شود تا دندان ها به تدریج جابجا شوند.
• ابزار هدگیر به بندهای ارتودنسی روی دندان ها متصل می شود و می تواند رشد فک یا حرکت دندان ها را با کشیدن در جهت مورد نظر هدایت کند.
• کشیدن دندان با برداشتن یک یا چند دندان برای باز کردن فضا، فشردگی شدید را از بین می برد. سپس دندان های باقی مانده با بریس ها مرتب می شوند.
• جراحی ارتوگناتیک می تواند کل استخوان فک را با الاستیک ها، پلیت ها یا پیچ ها در راستای صحیح قرار دهد. این امر مشکلات ناهماهنگی اسکلتی را حل می کند.

درمان های اصلاحی

نتیجه گیری

به طور خلاصه، تکامل رژیم های غذایی نرم، آرواره های کوچک تر و معاوضه با مغزهای بزرگ تر منجر به این شد که دندان های فشرده و کج به یک هنجار در انسان تبدیل شوند. شواهد فسیلی تأیید می کنند که ناهماهنگی های دندانی در سراسر ماقبل تاریخ شایع بوده اند. امروزه اغلب برای رفع کجی دندان ها به دلایل زیبایی و عملکردی به ارتودنسی اصلاحی نیاز است.

پرسش های متداول

چگونه بفهمیم انسان های باستانی دندان های کج داشته اند؟

بررسی جمجمه های فسیلی دست نخورده و همچنین سی تی اسکن به وضوح دندان های فشرده، روی هم رفته و چرخیده را در انسان های باستانی و انسان های اولیه هومو ساپینس نشان می دهد. نرخ بالای مال اکلوژن در جمعیت های مناطق و دوره های زمانی مختلف تأیید شده است.

چرا تکامل برای دندان های صاف انتخاب نشد؟

دندان های کج احتمالاً مزایای خاصی برای بقای انسان های اولیه مانند ظرفیت جویدن پشتیبان داشتند. آنها نتیجه ناخواسته مبادلات تکاملی بودند، زیرا ویژگی هایی مانند مغز گسترش یافتند. بنابراین فشار انتخابی پایینی برای دندان های کاملاً صاف وجود داشت.

آیا هیچ علت ژنتیکی یا محیطی وجود دارد؟

هر دو جهش ژنتیکی مؤثر بر رشد فک و دندان، و همچنین عوامل محیطی مانند رژیم غذایی، باعث کج شدن دندان ها می شوند. اما هیچ ژن یا عاملی به طور کامل عامل بروز مال اکلوژن نیست. این از ترکیبی از تغییرات تجمعی کوچک در طول هزاران سال بوجود آمد.

امروزه چگونه می توان دندان های کج را اصلاح کرد؟

درمان های ارتودنسی مانند بریس ها و الاینرهای شفاف متداول ترین و مؤثرترین روش ها برای تنظیم مجدد دندان های کج هستند. در موارد ناهماهنگی شدید، ممکن است همراه با ارتودنسی، جراحی ارتوگناتیک فک انجام شود. مراقبت منظم از دندان ها همچنین می تواند از بدتر شدن فشردگی جلوگیری کند.

آیا شکارچیان امروز دندان های صاف تری دارند؟

مطالعات به طور مداوم نشان می دهند که شکارچیان معاصر مانند اینوئیت ها که رژیم های غذایی سخت سنتی را حفظ می کنند، کمترین میزان دندان های کج و فشرده را دارند. فک آنها بزرگ تر باقی می ماند و می تواند تمام دندان ها را به درستی در یک راستا قرار دهد.